"Tôi (Nguyễn Xiển) đi ra tìm xe đạp về nhà, trong lòng rất phấn khởi trước khí thế cách mạng của nhân dân, vui mừng còn có phần vì đã quyết định theo tình cảm tự nhiên của mình, ngả về phía quần chúng, không chần chừ ngay trong giây phút vừa qua, giây phút mà sau này được coi là lịch sử.
Ngày 21
tháng Tám, các sinh viên cứu quốc Phan Mỹ, Lê Văn Giạng đến mời các anh Nguyễn
Văn Huyên, Ngụy Như Kontum và tôi đến khu nhà Đông Dương học xá nói chuyện với
sinh viên. Chúng tôi đến hô hào các bạn trẻ ủng hộ cách mạng, ủng hộ Việt Minh,
được quần chúng nhiệt liệt hưởng ứng.
Ngày 22
tháng Tám, bốn trí thức có tên một cách áp đặt và bất đắc dĩ trong danh sách Hội
đồng tư vấn của chính phủ Trần Trọng Kim là Nguyễn Văn Huyên, Ngụy Như Kontum,
Hồ Hữu Tường và tôi bàn với nhau nên đánh điện vào Huế yêu cầu Bảo Đại thoái vị,
giao cho Việt Minh thành lập chính phủ để tránh nội chiến. Bức điện ấy do Hồ Hữu
Tường và tôi thảo ra và đích thân ra bưu điện Bờ Hồ gửi đi; có sự đồng ý và tán
thưởng của hai anh Nguyễn Văn Huyên và Ngụy Như Kontum.
Xin nói thêm,
chúng tôi tự động gửi bức điện trên coi như phản ánh nguyện vọng của đại bộ phận
trí thức Trung, Nam Bắc (Nguyễn Văn Huyên là người Bắc, Hồ Hữu Tường quê trong
Nam, Ngụy Như Kontum và tôi ở Trung Kỳ). Chúng tôi được ghi nhận là “Nhóm bốn
người đánh điện” (les quatre télégraphistes) nhưng hiểu rằng Cách mạng tháng
Tám là sự nghiệp của toàn dân vùng lên giành chính quyền từ tay Nhật và đánh đổ
triều đình phong kiến nhà Nguyên, cử chỉ của chúng tôi chỉ là góp thêm một tác
động nhỏ về chính trị tinh thần vào một cao trào đã lớn mạnh ở một tình thế đã chín
muồi."
Giáo sư Nguyễn Xiển – Cuộc đời & Sự nghiệp, NXB Hội nhà văn, 2007
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét