Bác sỹ Nguyễn Huy Phan - Người bắc cầu nối quan hệ Việt - Mỹ

Khi bước lên tầng 4 của Bảo tàng Nguyễn Văn Huyên, khách tham quan bắt gặp một bức ảnh lớn của gia đình GS. Nguyễn Văn Huyên. Tuy nhiên, so với phả hệ bên dưới tầng 1 thì có thêm một người đàn ông cao lớn, khỏe mạnh chụp cùng gia đình. Người đó là bác sỹ Nguyễn Huy Phan, một người con nuôi của ông bà Huyên và sau này là người bắc những nhịp cầu đầu tiên kết nối quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ. Cũng chính vì công việc tuyệt mật này mà ông bị kỷ luật do bị nghi ngờ là gián điệp cho Mỹ. Và người giải oan cho ông chính là Đại tướng, Chủ tịch nước Lê Đức Anh. Câu chuyện này vừa được báo Tuần VietnamNet đăng tải và Bảo tàng chúng tôi xin trích đăng lại như dưới đây:

Sau đại thắng mùa Xuân năm 1975, thống nhất đất nước, Việt Nam (VN) lại bước vào một giai đoạn mới vừa hàn gắn vết thương chiến tranh, vừa khôi phục kinh tế, phát triển đất nước. Bối cảnh lịch sử ấy đặt lên vai một vị tướng một trọng trách lớn lao: Thực thi sứ mệnh ngoại giao- một nhiệm vụ quan trọng và cơ mật. Và với phẩm chất, trí tuệ và bản lĩnh, ông đã hoàn thành xuất sắc. Vị tướng ấy là Đại tướng Lê Đức Anh - người lặng thầm khai mở quan hệ Việt- Mỹ.

Qua nghiên cứu, tìm tòi, Đại tướng Lê Đức Anh đã bật ra suy nghĩ “sẽ mở cửa thăm dò bằng hướng khoa học kỹ thuật”. Lúc ấy, có một sự kiện tuy không lớn nhưng rất có ý nghĩa, đó là: Thiếu tướng, Giáo sư, Bác sỹ Nguyễn Huy Phan đang công tác tại Bệnh viện 108 (Bộ Quốc phòng) là một bác sỹ rất giỏi về phẫu thuật chỉnh hình, vừa tham dự một hội nghị về phẫu thuật chỉnh hình quốc tế và được các bác sỹ quốc tế, trong đó có nhóm bác sỹ người Mỹ rất ngưỡng mộ, ngợi khen. 

Vài ngày sau, phía Mỹ mời ông Phan tiếp tục dự một hội nghị quốc tế về y khoa tổ chức tại Mỹ. Vì vậy, Đại tướng mới gọi bác Phan vào giao nhiệm vụ: Khi sang bên đó, đồng chí chỉ tập trung báo cáo thật tốt thành tựu của mình về y khoa chỉnh hình, đừng có nói gì về chính trị. Việc này tuyệt đối cơ mật, chỉ có Bộ Chính trị và người được giao nhiệm vụ biết. Bác Lê Đức Anh cũng căn dặn, nếu những bác sỹ người Mỹ có ý định giúp nhân dân VN một điều gì đó thì cứ mời họ sang. 

Khi sang tới đất Mỹ, bà con Việt Kiều, trong đó có nhiều người là bác sỹ, nghe tin có một bác sỹ người Việt nổi tiếng thế giới về phẫu thuật chỉnh hình tới thăm thì rất ngưỡng mộ, đón tiếp nồng nhiệt. Tranh thủ sự ủng hộ ấy, ông Nguyễn Huy Phan đã làm theo lời dặn của Đại tướng, đặt vấn đề với nhóm bác sỹ của Mỹ để họ cử những đoàn “Phẫu thuật nụ cười” qua VN.

Giáo sư Nguyễn Huy Phan báo cáo phương pháp tạo hình nhân một trường hợp thương binh nặng với Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Bác Tôn Đức Thắng, ngày 27-7-1974. Ảnh TL/ Toquoc.vn

Ông Nguyễn Huy Phan đã làm rất tốt nhiệm vụ được giao. Và đúng theo dự kiến của tướng Lê Đức Anh, chỉ một thời gian ngắn, phía Mỹ đã cử một đoàn bác sỹ sang phẫu thuật miễn phí cho những trẻ em bị khuyết tật sứt môi hở hàm ếch tại VN. Đó là khâu mở đầu rất quan trọng, khẳng định từ việc giao lưu y tế đã giúp VN thăm dò được thiện chí của Mỹ.

Sau một hai đợt các tốp bác sỹ của Mỹ và VN giao lưu, hỗ trợ qua lại trên tinh thần cởi mở, thân thiện, theo đề nghị của tướng Lê Đức Anh, Trung ương đã cử ông Nguyễn Huy Phan làm Chủ tịch Hội Việt - Mỹ, là cầu nối liên lạc giữa hai bên. Thế nhưng, một tình thế hết sức khó khăn là do ông Phan được giao nhiệm vụ tuyệt mật nên Tổng Cục Hậu cần (quản lý toàn bộ ngành y của Quân đội) đã kỷ luật ông Phan vì cho rằng ông là gián điệp của Mỹ.

Chính sự hiểu lầm ấy đã dẫn tới số phận một con người bị đẩy sang một hướng rẽ khác, mà mãi tới sau này khi quá trình bình thường hóa thắng lợi, mọi việc có thể công khai thì ông Nguyễn Huy Phan mới được minh oan, được tuyên dương công trạng và được thưởng Huân chương Lao động. Người “giải oan” cho ông Phan không ai khác chính là Đại tướng, Chủ tịch nước Lê Đức Anh.

Đại tá Khuất Biên Hòa - Nguyên trợ lý của Đại tướng Lê Đức Anh

http://vietnamnet.vn/vn/tuanvietnam/253823/nhiem-vu-co-mat-cua-dai-tuong-le-duc-anh.html