Bảo tàng về cố Giáo sư Bộ trưởng Bộ Giáo dục Nguyễn Văn Huyên được toàn
thể con cháu thành lập trên chính quê hương của ông, làng Lai
Xá, Hoài Đức, Hà Nội, theo Quyết định số 6015/QĐ-UBND của UBND Thành phố
Hà Nội, ngày 18/11/2014. Giám đốc bảo tàng, PGS. TS. Nguyễn Văn Huy, nguyên Giám đốc Bảo
tàng Dân tộc học Việt Nam, con trai của cố Giáo sư.
Trưng bày của bảo tàng Nguyễn Văn Huyên được thực hiện trên một diện tích
khoảng 150m2, giới thiệu gần 400 hiện vật, ảnh tư liệu, văn bản gốc, với nhiều
bút tích của các nhân vật khác nhau, được gia đình lưu giữ một cách cẩn thận.
Đó là các ghi chép khi ông làm luận án ở
Paris, các công trình nghiên cứu của ông ở Trường Viễn Đông Bác cổ (Pháp), thư
từ, máy nghe nhạc, thẻ thư viện, các tài liệu hành chính thời kháng chiến chống
thưc dân Pháp, chiến tranh chống Mỹ... Cùng với các kỷ vật của ông Huyên là những
kỷ vật của bà Vi Kim Ngọc: nhật ký bà viết về chồng, về các con, các cháu, những
bản vẽ, tài liệu khi bà làm kỹ thuật viên ở Đại học Y Hà Nội, thư từ và cả những
cuốn sổ chi tiêu hàng ngày... Đa số tư liệu có niên đại từ nửa đầu thế
kỷ 20, một số từ cuối thế kỷ 19, nhưng
cũng có cả các hiện vật của những năm 1970-1980. Nhiều câu chuyện chân thực,
xúc động được thể hiện qua các bức ảnh, những trích dẫn thư, nhật ký và video,
với chính giọng nói của những người con kể về bố mẹ, về gia đình, cũng như lời
của nhiều bạn bè, đồng nghiệp của ông bà.
Trưng bày được tổ chức theo 4
chủ đề chính bố trí trên 4 tầng của tòa nhà: Nền tảng gia đình (tầng 1),
Tuổi trẻ của bố mẹ (tầng 2), Bố chúng tôi - một nhà bác học (tầng 3)
và Bố chúng tôi - một người hành động (tầng 4). Ngoài
ra, từ sân thượng du khách sẽ có một cái nhìn bao quát về Lai Xá xưa và nay. Đây
là không gian kết nối bảo tàng với các di tích,
văn hoá của làng. Từ đó du khách có thể tiếp tục khám phá đời sống và truyền
thống của Lai Xá.
Trưng bày của Bảo tàng Nguyễn Văn Huyên được kiến trúc sư
Véronique DOLLFUS (Pháp) thiết kế cùng với các nhà đồ họa Patrick HOARAU (Pháp),
Phạm Đam Ca và có một phong cách rất riêng. Mỗi chủ đề được thể hiện bằng một mầu
sắc riêng. Mỗi phòng trưng bày là một chuỗi các gam màu được bố trí theo nhịp
điệu sống động. Đồ họa và mầu sắc (của các thiết bị trưng bày, của bài viết, ảnh
lớn, băng ảnh...) được xử lý một cách tinh tế, tạo nên một bảo tàng vừa sinh động,
giản dị, mà ấm cúng, gần gũi, chan hòa như không khí trong một gia đình. Ngoài
tiếng Việt, tất cả các thông tin chính của trưng bày được thể hiện cả bằng tiếng
Anh và Pháp.
Toà Bảo tàng nằm trong một "vườn ký ức", ở đó có các loài cây gợi nhớ đến ông Huyên, bà Ngọc như: khế,
sấu, roi, chanh, đu đủ… là những cây quen thuộc trong vườn của gia đình trước
đây. Một lối đi bằng gạch lấy từ ngôi nhà xưa của bà Phạm Thị Tý (người mẹ tần
tảo của ông Huyên).
Một thư viện với hàng loạt sách quý, bằng tiếng
Hán, Pháp, Việt, về nhiều lĩnh vực nghiên cứu khác nhau, như dân tộc học, lịch
sử, địa lý..., phần nhiều được xuất bản nửa đầu thế kỷ 20. Thư viện cũng là nơi
giao lưu của họ hàng, bạn bè, khách tham quan, nơi học sinh tham gia các hoạt động
giáo dục.
Thông qua trưng bày, con cháu ông Huyên bà Ngọc mong muốn
kể câu chuyện về bố mẹ, ông bà mình. Xây dựng bảo tàng Nguyễn Vãn Huyên, gia
đình cũng mong muốn công chúng hiểu rằng cuộc đời cùng với những tư liệu và ký ức
về một con người, một gia đình, góp phần tăng hiểu biết về lịch sử, xã hội và
văn hoá của một thời kỳ, một đất nước.
Việc giữ gìn, bảo tồn các tư liệu, hiện vật của mỗi cá
nhân, mỗi gia đình sẽ tạo dựng di sản của địa phương, của đất nước. Bảo tàng
Nguyễn Văn Huyên - một bảo tàng nhỏ nhưng được làm với chất lượng cao – minh chứng
cho điều đó, chắc chắn Bảo tàng sẽ đem lại lợi ích nhiều mặt cho xã hội.
Bảo tàng Nguyễn Văn Huyên đón khách tham quan tất
cả các thứ bảy và chủ nhật, từ 9h đến 16h30. Các ngày trong tuần, Bảo tàng luôn
sẵn sàng mở cửa đối với các đoàn khách có hẹn trước.
Liên hệ tham quan: PGS. Nguyễn Văn Huy, Giám đốc Bảo tàng Nguyễn Văn Huyên: 091 32 35 983
Bà Vũ Thị Kim, Phó Giám đốc: 091 33 86 561
Địa chỉ: xóm 5, thôn Lai Xá, xã Kim
Chung, Hoài Đức, Hà Nội
